Author: Anne de Man

Het is bijna zover, volgende maand lanceren we de nieuwe website van WeMakeThe.City. Niet alleen het uiterlijk, maar juist de functionaliteiten worden op dit moment onder handen genomen. Waarom? De website van WeMakeThe.City moet een platform zijn wat het thema: een betere stad van, voor en door iedereen goed weergeeft. De website moet bovenal inspireren en ervoor zorgen dat jij als bezoeker moeiteloos je weg kunt vinden door het omvangrijke programma van WeMakeThe.City 2019 om zo je festivalbezoek te vergemakkelijken.

Een grondige verbouwing was nodig, de site moest beter, sneller, goed leesbaar zijn op je telefoon en bovenal eenvoudig navigeerbaar zijn. Dit jaar groeit WeMakeThe.City van vijf dagen naar een volledige week met meer dan 500 programmaonderdelen. Om ervoor te zorgen dat je als bezoeker makkelijk kunt vinden wat je zoekt, kun je op de programma pagina filteren op het thema wat jij relevant vindt, op de desbetreffende dag dat je WeMakeThe.City wilt bezoeken of op een specifieke conferentie of activiteit waar je misschien op bent gewezen. Ook wordt er een razendsnelle zoekfunctie ingebouwd waardoor je zelf op naam van een spreker of op de titel van een activiteit kunt zoeken. 

Niet nieuw maar wel in een nieuw jasje: de homepagina. WeMakeThe.City wil toonaangevende content van hoog niveau aanbieden. De homepagina is actueel, legt duidelijk uit wat het festival inhoudt met afwisselende content en een helder overzicht van alle thema’s.

Het grafische design krijgt ook een opfrisbeurt, de site is overzichtelijker, bevat grotere afbeeldingen en is dynamisch. Het nieuwe ontwerp is in samenwerking met Marcel Kampmantot stand gekomen en wordt gerealiseerd door het bureau: Digital Natives. Het doel, een goede service bieden vanuit de inhoud en behoefte, zodat je als bezoeker niet alleen meer diepgang krijgt maar ook snel en eenvoudig het juiste evenement kunt vinden. 

Stay tuned!

Tijdens wat stedenbouwkundige Zef Hemel een ‘oefening in luisteren’ noemde, vertelden zes stedelijk specialisten uit Tokyo over de bijzondere ontwikkelingen in hun stad. Ze zagen veel parallellen met de Nederlandse hoofdstad en beschreven de typische eigenschappen die van Tokyo een van de de “opwindendste, dynamische, duurzame en leefbare” steden van de wereld maken.

“We hebben Tokio gekozen omdat het de grootste stad ter wereld is”, legde Hemel ter introductie uit. “En omdat het, na een groei met een miljoen in de laatste tien jaar, nu niet meer groeit. Europese steden staan ook aan rond van een post-groei tijdperk en kunnen van Tokio leren hoe ze toch dynamisch kunnen blijven.”

Collega-stad
De uit Tokio afkomstige architect Moriko Kira, die meer dan 25 jaar in Amsterdam woont en in zowel Nederland als Japan werkt, vertelde dat ze in een kwart eeuw meer overeenkomsten tussen de twee steden is gaan zien. “Toen ik hier kwam was Amsterdam een andere wereld: een waarin alles onder controle was en werd gepland, terwijl in Tokio niemand verantwoordelijk was voor de stedelijke ontwikkelingen. Nu zijn er nog steeds verschillen, maar spelen wel dezelfde issues en kun je Tokio meer als een collega-stad zien.”

In de zes presentaties ging het veel over de geschiedenis van de Japanse hoofdstad, die de eigenheid van ’s werelds grootste metropool (38 miljoen inwoners) verklaart. Architect Naohiko Hino legde uit hoe een combinatie van twee soorten urbanisme zorgde voor het schijnbaar chaotische uiterlijk: “Urbanisatie van bovenaf, van de overheden focuste zich op een westerse ontwikkelingen, terwijl van onderaf, door de burgers, werd vastgehouden aan een traditionele levensstijl.” Hij schetste ook hoe vanaf de jaren zestig de stad met 300 duizend bewoners per jaar groeide terwijl de overheid zich nauwelijks met bouwen bemoeide. “Die tijd werkte als een broeikas voor Japanse architecten.” Volgens Hino heeft de intuïtieve vorming van Tokio de stad veel opgeleverd, maar kan het ook leren van de democratische overlegcultuur in Amsterdam, waar stadsplanning tot in detail is gepland. “Het is misschien tijd die twee manieren te combineren.”

Hoogbouw
Historicus Masakazu Ishigure richtte zich op de geschiedenis van het ongelofelijk uitgebreide treinnetwerk in Tokio en de daarmee samenhangende stedelijke ontwikkelingen. Hij zag een toekomst met intensief grondgebruik (hoogbouw) rond de stations en een diversiteit aan bouwstijlen in de rest van de stad. “Te veel hoogbouw levert problemen op – het onderhoud ervan is heel complex.”

Architect Hidetoshi Ohno beschreef hoe belangrijk het is kleinschalige initiatieven en stromingen in de stad te ondersteunen en met elkaar te verbinden. “Teamwork is de belangrijkste factor.” Atsushi Miura (socioloog en onderzoeker) en Shy Yamamura  (stedelijk ontwerper en onderzoeker) keken meer naar de sociologische aspecten van de stad en Junko Kunihiro presenteerde moderne gebiedsontwikkelingen, met oog voor de menselijke schaal, in het vervallen centrum van Ome, een stadje dat deel uitmaakt van de metropool Tokio. 

Leren
Moriko Kira concludeerde na afloop dat het maken van vergelijkingen tussen Tokio en Europese steden zinvol is. “We kunnen leren van beide benaderingen en onze visies op onze eigen stad en die van de ander veranderen.”

Vertrouwen, samenwerking, een betrokken overheid, transparantie en technologie: dat zijn de belangrijkst ingrediënten voor succesvol place-making. Dat bleek tijdens de conferentie Making Places op vrijdag 22 juni in Pakhuis de Zwijger.

Een keur aan (ervarings)experts, beslissingsmakers en visionairs kwamen bijeen voor een dialoog met elkaar en het publiek. Een steeds terugkerend thema was de economische crisis die een belangrijke factor is geweest in de ontwikkeling van place-making. Hans Karssenberg, oprichter van Stipo en auteur van The City at Eye Level, waarschuwde: “Het idee kan ontstaan dat place-making iets is wat noodzakelijk is ten tijde van een crisis, maar een beetje voor de lol als de crisis voorbij is. Terwijl het essentieel en onontkoombaar is.”

Samenwerking
“Als we iets van de crisis hebben geleerd, dan is het dat we  moeten samenwerken”, sloot Ekim Tan, oprichter en directeur van Play the City, aan. Ze vond ook dat het 21ste eeuwse place-making nieuwe methodes en interfaces nodig heeft. “Zoals bijvoorbeeld City Gaming.”

Saskia Beer, oprichter en directeur van TransformCity, zag mede-eigenaarschap als een onontbeerlijk element. Uit haar eigen ervaring met gebiedsontwikkelingen in Zuidoost wist ze hoe kwetsbaar projecten zijn met één centraal figuur. “Je hebt dan heel veel data, kennis en een netwerk in één hand – dat kan zo mis gaan.” Ze zette een platform op, een ‘digitale keukentafel’, 24 uur per dag bereikbaar en gedragen door een community van mede-eigenaren.

Gedeeld eigenaarschap
Een soortgelijk praktijkvoorbeeld kwam van stadmaker Michel Vogler, die halloijburg.nl en gebiedonline.nl ontwikkelde. “Het is gebouwd op trust, transparency en tools en wordt beheerd door alle mensen samen.” Dat gedeelde eigenaarschap zorgt voor gedeelde verantwoordelijkheid en betere zorg voor het project.

Een dergelijke opzet vraagt vertrouwen in elkaar, maar ook van de overheid. Daar ontbreekt het volgens Tan vaak nog aan. Maar niet in Almere, waar Martijn Rengelink als Directeur van de Aantrekkelijke Stad alles over kon vertellen. Daar kregen burgers de vrije hand om een compleet eigen gemeenschap te ontwerpen, van begin tot eind. “Dat vraagt om sterk leiderschap, betrokken wethouders en een permanente dialoog”, aldus Rengelink.

Talking is Doing
Fulco Treffers – Eigenaar van 12N Urban Matters, kon daarover meepraten. Bij het project Space-S in Eindhoven kregen toekomstige bewoners vanaf het begin de verantwoordelijkheid voor hun buurt. “Het doel was een goede buurt en kwaliteit te creëren. Het ging niet om geld en uiterlijk.” Het project werd binnen budget en op tijd opgeleverd en kreeg ook nog verschillende architectonische prijzen. Veel praten was belangrijk en Martijn de Waal (Hackable City) onderstreepte het belang daarvan: “Talking is Doing. Op die manier construeren mensen met elkaar een gedeeld visie.”

Het ging toch ook nog even over geld – maar dan op een andere manier. Gerard Roemers, senior consultant bij Metabolic, pleitte voor alternatieve vormen van betaalmiddelen. Een soort munteenheid waar sociale waarde aan kan worden toegevoegd. Hij daagde de financiële wereld uit om hun creativiteit te gebruiken daarvoor.

Ethan Kent  (Project for Public Spaces) deed ook nog een oproep. “We hebben plekken nodig die de wereld leiden. Waar mensen doelen delen, liefde voor die plekken en voor elkaar.”

Dit programma is medemogelijk gemaakt door AM.

‘Wasteland’ geeft inzicht in de afval-industrie in zes wereldsteden. Fotograaf Kadir van Lohuizen vertelde bij de opening van de tentoonstelling op WeMakeThe.City dat zijn project hem nog meer had geleerd.

De gelauwerde kunstenaar raakte tijdens zijn reizen voor een ander project, over de rijzende zeespiegel, gefascineerd door het fenomeen afval: stranden en zeeën die hij bezocht waren bezaaid met afval, meegevoerd van verre locaties. Dat was de basis voor Wasteland, waarvoor hij zes wereldsteden bezocht. Het fotograferen zelf was niet het moeilijkste deel, “toestemming krijgen duurde het langst. Steden waren er niet zo happig op om de afvalindustrie in hun stad te laten zien.”

De foto’s in de gestapelde containers aan het IJ (naast EYE Filmmuseum) maken duidelijk waarom: de enorme afvalbergen, die vaak bewoond en bewerkt worden door arme burgers, tonen het onvermogen om goede oplossingen te bedenken voor het nog steeds groeiende afvalprobleem. Van Lohuizen had ook moeite cijfers te verzamelen waarmee hij de foto’s van context voorziet. Zelfs in Amsterdam, waar duidelijkheid lastig is omdat de afvalindustrie is geprivatiseerd. De fotograaf vindt het belangrijk mensen te confronteren met hun rommel. “Het is echt een groot probleem.”

‘Wasteland’ is de hele zomer nog te zien op Overhoeks, dagelijks van 12 tot 20 uur.

Hoe laat je iedereen meedoen bij het co-creëren van je stad? Die vraag stond centraal bij de drukbezochte conferentie ‘Co-Creating the City’ en het antwoord erop was niet eenduidig. Verschillende visies uit verschillende achtergronden maakten duidelijk dat participatie geen vanzelfsprekende zaak is. Een impressie.

“Een stad bestaat uit zo veel verschillende gemeenschappen”, stelde spreker Toni L. Griffin (‘Design for a Just City’). “De vraag is hoe je iedereen uit de gemeenschappen aan tafel krijgt. En vervolgens hoe je die verschillende gemeenschappen aan dezelfde tafel krijgt.”

Echte participatie
Wat haar betreft is het essentieel dat iedereen aan die tafel dezelfde kansen krijgt – dus is uitgerust met de juiste gereedschappen (vaardigheden, kennis en expertise) en dat ieders belangen evenveel gewicht in de schaal leggen. Van groot belang daarbij is dat juist instituties en overheden een diverse afspiegeling zijn van de gemeenschap.

José Mariá Becerra González (Department of inclusion City of Madrid) vertelde hoe in Madrid alles wordt gedaan om bij het opzetten van het burgerplatform decide.madrid.es dat wordt gebruikt om burgers te laten meebeslissen – een nieuwe participatiekloof te vermijden. Er is veel geïnvesteerd in het betrekken van alle burgers, door verschillende manieren van communicatie: zowel digitaal als op papier (met brochures in verschillende talen) en fysiek (met stembussen op straat en persoonlijke gesprekken). “Zo krijg je echte participatie: meer dan vijftig procent heeft gestemd, waaronder veel oudere mensen en immigranten.”

Brug
In Athene en Sao Paulo ontwikkelen gemeenschappen zich vanuit de burgers zelf. Elena Papalabrou (Speciale adviseur voor de burgemeester van Athene) vertelde hoe aanvankelijk illegale initiatieven een officieel platform kregen – inmiddels zijn in de stad 3200 verschillende burgerinitiatieven in kaart gebracht, samengebracht en zijn een aantal ervan geïncorporeerd in overheidsbeleid.  Marcella Arrruda (Instituto A Cidade Precisa de Você, LabGov São Paulo) schetste hoe in de stad communities bij elkaar worden gebracht, waarbij een soort schaduw-economie ontstaat. “Het is nog wel moeilijk een brug te slaan naar de publieke sector; het ontbreekt vaak nog aan erkenning en legitimiteit.”

Catherine Veyrat-Durebex (Project officer, Nantes), liet zien hoe dat op een goede manier kan: in Nantes, geleid door de eerste vrouwelijk burgemeester, heeft de gemeente besloten in constante dialoog te zijn met burgers en maatschappelijke initiatieven, en die ook te ondersteunen. Een voorbeeld ervan is het stadsbrede debat over energietransitie, waar liefst 53 duizend burgers actieve bijdragen aan leverden. “De gemeente heeft de plicht voorwaarden te scheppen voor mensen om zichzelf te uiten en in actie te komen.”

Verdere lessen: 
Gordon Douglas (Assistent Professor Urban Planning, San José State University): “Wees je je als creatieve, witte voorhoede bewust van je eigen sociale privileges en vraag jezelf wie uiteindelijk echt profiteert van je initiatieven.”

Jerry Afriyie (Oprichter Nederland wordt Beter, Amsterdam): “Mensen die de wereld willen redden moeten zich afvragen of ze de juiste persoon ervoor zijn, of dat ze misschien zichzelf eerst moeten redden.”

Charles Landry (Auteur ‘Creative Bureaucracy’): ” Participatie gaat meer over toegankelijkheid dan over eigenaarschap.”

Karl-Filip Coenegrachts (Strategisch Coordinator Gent): “De gemeente moet netwerken in de stad creëren en binnen de organisatie zelf iedereen betrekken en overtuigen van het belang.”

Rui Franco (Lissabon): “Inventariseer gemeenschappen, ondersteun ze en laat ze groeien, zet sociaal belang boven winst, laat de verantwoordelijkheid bij de gemeenschap, promoot het succes, maak gebruik van Europese budgetten.”

Sheila Foster (Professor Law and Public Policy, University of Georgetown): “De manier van leiding geven is essentieel: we moeten weg van een gecentraliseerd naar een distributief systeem.”

Foto’s: Alisa Moshkunova

We zijn over de helft en het festival is een groot succes. Een enorm aantal mensen was de afgelopen dagen op de been op weg naar conferenties, bijeenkomsten, gebiedsmeet-ups en exposities. Inspirerende keynote speakers zetten ons denken op scherp en er werden banden gesmeed tussen mensen die normaal niet met elkaar in aanraking komen – allemaal met het doel om een positieve bijdrage aan Metropoolregio Amsterdam te leveren.

En WeMakeThe.City gaat nog even door. Naast inhoudelijke programma’s waarin kritisch gereflecteerd wordt op de staat van de stad, biedt het weekend genoeg ruimte voor ontspanning. Op zaterdag en zondag openen meer dan 160 stedelijke initiatieven hun deuren; van broedplaats tot buurthuis, van stadstuin tot daktuin, en van foodcourt tot startup. Stad en regio veranderen in één groot festival met urban talks, workshops, stadsexpedities, feestjes en exposities. Hieronder een greep uit het rijke aanbod. Om te beginnen lichten we een aantal bijzondere expedities uit.

Dacht je dat oude ambachten als restaurator, stoffeerder, boekbinder of glas-in-lood-zetter niet meer bestonden? In Amsterdamse De Pijp zijn deze beroepen nog springlevend. Ruim dertig ambachtelijke bedrijven hebben zich verenigd en stellen hun deuren zaterdag voor je open. Op zaterdag en zondag neemt de Onkruidenier je mee op pad op de NDSM-werf in Amsterdam-Noord. Proef hoe lekker drankjes van wilde planten kunnen smaken. Ga mee wandelen om de potentie van ‘onkruid’ in kaart te brengen.

Stadsdeelecoloog Fred Haaijen neemt je zaterdag mee op expeditie in Amsterdam-Noord. Speur mee naar ‘The Big Five’: de ringslang, het ijsvogeltje, zeldzame orchideeën, de grutto en de Noordse woelmuis. Ook vinden zaterdag verschillende dakexpedities plaats, georganiseerd door Rooftop festival ROEF. Tijdens deze expedities kun je een kijkje nemen bij pionierende daken. Daarnaast nemen ze je mee naar de locaties waar spectaculaire toevoegingen aan het daklandschap getoond worden door middel van blow-ups. Benieuwd? Kom dan langs!

Kom ook een kijkje nemen bij de tentoonstelling Publieke Werken in Museum het Schip. De Amsterdamse School en de Gemeentelijke Dienst Publieke Werken zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De ontwerpen én de resultaten van grote architecten van de Amsterdamse School worden hier tentoongesteld. Bekijk de prachtige foto’s en tekeningen. Op zaterdag en zondag zie je wie er allemaal betrokken zijn geweest bij hoe de stad er vandaag de dag uitziet.

Volg ook de route van ‘We Make M-ODE’ door Amsterdam-West. Deze route leidt je langs modeshows, pop-up stores en tal van winkels om lekker circulair te shoppen. En zoals je zult zien: wie liefde heeft voor mode, en duurzaam wilt kopen, zit goed in West. Deze route is alle dagen te volgen en alle pitstops zijn hier te vinden. Op zaterdag vinden de twee (Engelstalige) fietsexpedities ‘We Bike The City’ plaats. Fietsinnovatie-platform BYCS heeft dit georganiseerd en helpt je ontdekken welke rol de fiets in de toekomst zal spelen in de stad. Maar ook andere onderwerpen komen aan bod. Bij de Noord/Zuidlijn-route leer je bijvoorbeeld alles over de laatste culturele en creatieve ontwikkelingen. Bekijk hier de andere fietsroute. 

Klaar met het nomadenbestaan en zin om even te zitten? Geniet op zaterdag en zondag op meerdere momenten van de theatervoorstelling Missie zkt. Massa in de Fruittuin van West. Dit is een energieke, humoristische en rauwe voorstelling waarin de diepe kloof tussen ideaal en werkelijkheid centraal staat. Een voorstelling waar zowel de adrenaline als het idealisme vanaf spat, één keer op zaterdag en twee keer op zondag (om 14.00 en 16.00 uur).  

Zaterdag een lange dag gehad met alle inspirerende en leuke programma’s, en toe aan ontspanning? Kom op zondagochtend- of middag naar Lach je fit! Een heerlijke manier om van de buitenlucht te genieten en om op een ludieke manier leuke mensen te leren kennen. Doe mee met de lachyoga en maak meteen een mooie wandeling door het Westerpark.

Ook zijn er het hele weekend meer dan genoeg interessante en mooie exposities te bekijken. Ga bijvoorbeeld op zaterdag of zondag naar ‘Close to Reality’ (over stadsmaquettes), of naar ‘Me and the Tourist’ (over de relatie van de Amsterdammer ten opzichte van toeristen). Bezoek ook kunstinstallatie Ferrotopia van Atelier van Lieshout, waar je tijdens het programma ‘CryptoFood’ leert over de toekomst van eten – en hier meteen een letterlijk voorproefje van krijgt.

Natuurlijk is er nog veel meer te doen. Over het weekend heen zijn er meer dan 160 initiatieven die hun deuren openen! Zorg dus dat je de programmapagina’s bekijkt om te zien hoe jij jouw weekend van WeMakeThe.City indeelt. En bekijk vooral onze routes, waarmee je inzicht krijgt in alle activiteiten in jouw stadsdeel of stad. Veel plezier!